Dagelijks krijgen honderden mensen de diagnose diabetes type 2 te horen. De teller staat inmiddels op ruim 1 miljoen mensen met diabetes type 2 in Nederland. Wereldwijd ligt dit aantal vele malen hoger. Naar schatting hebben 450 miljoen mensen diabetes type 2 waarvan een deel nog niet weet dat ze deze ziekte hebben. Geschat wordt dat er in Nederland 200.000 mensen rondlopen met diabetes type 2 zonder dat ze deze diagnose hebben gekregen. Diabetes type 2 is door de vele complicaties die ermee samenhangen een grote bedreiging voor onze volksgezondheid. In tegenstelling tot diabetes type 1 kan je er bij diabetes type 2 gelukkig veel zelf aan doen om de gevolgen en complicaties te beperken. Wat je bij diabetes type 2 kunt doen zullen we in dit artikel bespreken.
Wat is diabetes type 2?
Bij mensen met diabetes type 2 reageert het lichaam niet goed meer op insuline. Dit wordt ook wel insulineresistentie genoemd. Dit is iets wat je niet van de ene op de andere dag krijgt en vaak gaat er al een lang proces aan vooraf.
Nadat je hebt gegeten worden de koolhydraten afgebroken tot glucose. Deze glucose komt via de dunne darm in de bloedbaan terecht. De lichaamscellen hebben de glucose nodig voor hun energievoorziening. Om de glucose op te kunnen nemen moeten de cellen zich openstellen voor glucose. Dit gebeurt onder invloed van insuline. Dit hormoon zorgt ervoor dat de lichaamscellen de glucose kunnen opnemen waarna de bloedsuikers weer dalen.
Het lichaam kan echter ongevoelig worden voor insuline waardoor de glucose minder goed uit het bloed kan worden opgenomen. Dit heeft tot gevolg dat de bloedglucose te hoog blijft. Deze ongevoeligheid voor insuline heeft te maken met de vervetting van de lever. Dit is dan ook de reden waarom overgewicht een belangrijke risicofactor voor diabetes type 2 is. Omdat het lichaam niet meer goed reageert op insuline gaat de alvleesklier meer van dit hormoon aanmaken. Na jarenlang van een verhoogde insulineproductie kan de alvleesklier uitgeput raken en minder insuline gaan aanmaken. Hierdoor lopen de bloedsuikers verderop en spreek je van diabetes type 2.
Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte die eigenlijk niet te voorkomen is. Diabetes type 2 heeft veel te maken met de leefstijl en is daarom te voorkomen en om te keren. Voor mensen met diabetes type 2 is het belangrijk dat deze ziekte wordt omgekeerd omdat daarmee het risico op complicaties kleiner wordt gemaakt. Afhankelijk van het stadium waarin iemand zich met diabetes type 2 bevindt kan het zijn dat deze ziekte niet volledig om te keren is. Zo is zenuwschade aan de nieren onomkeerbaar. De opname van glucose uit het bloed is echter wel te herstellen zodat de bloedsuikers weer kunnen herstellen naar normale waarden. Dit is belangrijk voor het voorkomen van verdere complicaties.
Het diabetes dieet
Voor mensen met diabetes type 2 is het diabetes dieet ontwikkeld. Dit dieet is zo ontwikkeld dat pieken in de bloedsuikers worden voorkomen en dat inflammatie wordt aangepakt.
Het wegnemen van de pieken in de bloedsuikers zorgen ervoor dat de alvleesklier minder insuline hoeft aan te maken en kan herstellen. Ander belangrijk element van het diabetes dieet is het kwijt raken van overtollig gewicht. Naarmate de lever vet verliest wordt deze weer gevoeliger voor insuline zodat de glucose uit het bloed kan worden opgenomen. Ander element van het diabetes dieet is inflammatie aanpakken. Inflammatie zijn de laaggradige ontstekingen die voor de complicaties zorgen. Denk daarbij ook complicaties als hart- en vaatziekten.
Gezonde koolhydraten vormen de basis van het diabetes dieet. Gezonde koolhydraten zijn koolhydraten die langzaam worden afgebroken tot glucose, de zgn. complexe koolhydraten. Omdat deze langzaam worden afgebroken tot glucose geven ze geen piek in de bloedsuikers. Complexe koolhydraten zitten in voedingsmiddelen als groenten, volkoren granen, zaden, pitten, noten en quinoa.
Hierbij moet ook aandacht zijn voor portiecontrole. Het spreekt voor zich dat de piek in de bloedsuiker hoger zal zijn na het eten van 200 gram quinoa dan na 100 gram quinoa. Het aandeel in calorieën van koolhydraatrijke producten moet daarom worden terug gebracht. Om toch aan voldoende energie te komen (en niet constant een hongergevoel te hebben) kan het aandeel van calorieën uit vetten en eiwitten worden verhoogt.
Het beste wordt gekozen voor gezonde vetzuren. Een product met gezonde vetzuren wat nuttig is voor mensen met diabetes type 2 is extra vierge olijfolie. Dit is rijk aan onverzadigde vetzuren. Extra vierge olijfolie is tevens rijk aan antioxidanten die het hart- en bloedvaten beschermen. Deze antioxidanten zitten niet in geraffineerde olijfolie waardoor deze variant niet de voorkeur heeft. Geraffineerde olijfolie is wel beter bestand tegen verhitting en daarom beter geschikt om in te bakken. Voor koud gebruik, zoals in salades, kan het beste extra vierge olijfolie worden gebruikt.
Vette vis mag ook niet ontbreken in een goed diabetes dieet. Vette vis is een uitstekende bron van de omega-3 DHA en EPA vetzuren. Deze bieden de hersenen en hart- en bloedvaten bescherming tegen oxidatieve beschadigingen. Vette vis soorten zijn zalm, haring, makreel, sardientjes en ansjovis. Het mooie van vette vis is dat deze ook een goede bron van hoogwaardige eiwitten zijn. Deze zorgen ervoor dat je lange tijd een verzadigd gevoel hebt waardoor je beter kunt afvallen.
Speciale vermelding verdient Griekse yoghurt. Deze yoghurt is vol en romig en rijk aan eiwitten. Deze combinatie van vetzuren en eiwitten zorgen ervoor dat je lang een verzadigd gevoel hebt. Omdat echte Griekse yoghurt arm aan lactose is, is het effect op de bloedsuiker beperkt. Uit diversen onderzoeken blijkt dat de bloedsuikerspiegels van mensen met diabetes type 2 verbeterde als ze regelmatig Griekse yoghurt aten.
Ook noten zijn een goede bron van gezonde vetzuren en eiwitten. Het type koolhydraten in noten zijn van het gezonde trage type wat ze bijzonder geschikt maken voor mensen met diabetes.
